25 najlepszych płyt 2013 roku.
25. Mayer Hawthorne Where Does This Door Go
hawthorne konsekwentnie dokłada kolejne cegiełki do swojej własnej koncepcji muzyki, która jak dotąd nigdy jeszcze nie zawiodła; to jednak nie muzyczny konserwatyzm, czy odgrzewanie kotletów, ale definiowanie dźwięku przez nienaganne wyczucie i styl, które są jak najbardziej ponadczasowe i nie należy postrzegać ich dziś jako reliktów minionych epok, ale jedną z integralnych części współczesnej post-modernistycznej mozaiki; wokalista znów przedstawia całą paletę czarnych brzmień — od funku, disco, klasycznego soulu i rhythm & bluesa, po współczesne r&b, neo-soul i hip-hop w charakterystycznym dla siebie nierozerwalnym splocie stylistycznym
24. Wadada Leo Smith & Tumo Occupy the World
w tym roku amerykański trębacz wadada leo smith nagrał album wspólnie z 20-osobową skandynawską grupą tumo; podobnie jak zeszłoroczne czteropłytowe arcydzieło smitha, ten freedom summers nowy krążek nie jest stricte jazzowy i także podpiera go kontekst polityczny, choć może nie tak oczywisty i wyrazisty, jak w przypadku jego poprzednika; muzyka naturalnie łączy awangardową kakofonię z bardziej harmonijnymi, klasycznymi momentami — także jeśli chodzi o instrumentarium; jest wyważona, umiejętnie kreuje napięcie i nieustannie ewoluuje w nowe formy
23. Justin Timberlake The 20/20 Experience
timberlake, z pomocą cudownie przywróconego do dawnej producenckiej formy timbalanda, wyczarował w tym roku najbardziej kompetentny stricte popowy, wielkoformatowy album; zbudował go na progresywnych opusach osadzonych gdzieś w tradycji art rocka, a do popu przeniesionych lata temu przez michaela jacksona na thrillerze; o dziwo udaje mu się nie powielać bezwiednie znanych wzorców, bo chociaż formą odwołuje się do klasycznej koncepcji, nie ucieka w przeszłość i tworzy the 20/20 experience w oparciu o swoje własne, w pewnym sensie już unikalne, brzmienie
22. Matthew E. White Outer Face
matthew e. white nie rezygnuje z dość pokrętnych wzorców melodycznych, na jakich w dużej mierze zbudował swój zeszłoroczny debiut, tym razem znacznie głębiej niż do tej pory wchodząc w klasyczną soulową wrażliwość; na outer face odważnie łączy psychodeliczne indie z kameralnymi aranżami, co wraz z umiejętną ekspozycją jego swobodnego wokalu i pulsującym bluesowym rytmem tworzy nad materiałem hipnotyczną aurę; otwierające “eyes like the rest” przy pomocy iście parksowskich smyczków i wpisanej w strukturę i wykonanie utworu subtelności, okala słuchacza niczym aksamitny płaszcz równie rozkosznie co klasyczne “the makings of you” crtisa mayfielda przed ponad 40 laty, a plemienne perkusyjne podszycie i specyfika damskich chórków w wieńczącym epkę “hot hot hot” z początku przywołują na myśl muzyczne voodoo z debiutanckiego krążka dra johna, by następnie ewoluować w elektroniczny, quasi-industrialny finał
21. Billie Joe + Norah Foreverly
Na okoliczność tej płyty najbardziej zaskakujący duet tego roku odkurzył dwanaście prostych piosenek z klasycznego albumu The Everly Brothers Songs Our Daddy Taught Us z 1958 roku. Kto by przypuszczał, że rezultat będzie aż tak wyśmienity? Imię zobowiązuje — Billie Joe wreszcie brzmi tak, jak się nazywa, a Norah…? Cóż, Norah nawet bardziej umocniła się na bezapelacyjnie należnej jej pozycji pierwszej damy współczesnej americany. Bo chociaż piosenki są stare i cudze, to mają w sobie ogromne pokłady staromodnego, ale w gruncie rzeczy ponadczasowego uroku, który ten duet doskonale zaakcentował. To album zrobiony z niedzisiejszą wrażliwością i nieocenionym wyczuciem.
20. Greg Stuart Beuger: Sixteen Stanzas on Stillness and Music Unheard
są doskonałe płyty popowe i płyty mistyczne, które nawet jeśli z szeroko pojętą przebojowością mają do czynienia, nie to jest ich największym atutem; sixteen stanzas on stillness and music unheard to siedemdziesięciotrzyipółminutowa kompozycja niderlandzkiego współczesnego kompozytora antoine’a beugera, który uwielbia eksponować ciszę i polemizować z nią przy pomocy dźwięku; i właśnie w umiejętnej polemice drzemie wielkość tej długiej, a jednocześnie przystępnej i kameralnej, bo zagranej wyłącznie na pojedynczym wibrafonie, kompozycji; ostatecznie powoli ewoluujący, co jakiś czas przygasający mikrotonowy drone musi ustąpić miejsca wiecznej, mistycznej ciszy, która delikatnie go okala
19. Julianna Barwick Nepenthe
julia holter zapragnęła robić new wave’owe szlagiery, ale na szczęście julianna barwick pięknie zapełniła lukę, tzn. niezupełnie, bo jej nepenthe nie pokrywa w najmniejszym stopniu piosenkowości materiału holter; owszem, album podzielony jest na dziesięć elementów, ale to raczej poszczególne części większego muzycznego organizmu niż utwory same w sobie; dawno nie słyszałem tak angażującej ambientowej płyty — a przynajmniej tak mi się wydaje — może przez moją słabość do średniowiecznych kompozycji hildegardy z bingen, które przez zręczne wykorzystanie zwielokrotnionego wokalu julianny i pewien klasztorny pogłos, nepenthe wydaje się momentami imitować; ale poza tym gdzieś w tę atmosferę harmonijnego wyciszenia wdzierają się bardziej konwencjonalne i wyraziste z popowego punktu widzenia fragmenty, stawiając kropkę nad i tego nieziemskiego materiału
18. Annie A&R EP
annie już wcześniej należała do ścisłej czołówki wysmakowanego electropopu, ale dopiero teraz, z pomocą richarda x, udało jej się osiągnąć muzyczną doskonałość; na tegoroczną epkę złożyło się pięć szalenie przebojowych, niezobowiązujących i urokliwych numerów, schludnie i przejrzyście wyprodukowanych, akcentujących najlepsze motywy w historii elektronicznego popu — od złotej epoki syntezatorów, po dance’owo-house’owy boom w latach 90. annie jednak nie tylko nie odgrzewa tu kotletów, ale serwuje pięć pierwszoligowych popowych numerów wyprodukowanych w zgodzie z przeszłością i teraźniejszością
17. David Bowie The Next Day
trzeba to sobie powiedzieć jasno i wyraźnie — bowie w tym roku wydał najlepszy album od lat, można by się nawet pokusić, że od końca końca jego klasycznego okresu na początku lat 80., ale bezpieczniej będzie ustanowić ten punkt na 1995 rok; piosenkarz wraca z przemyślanym materiałem, wplatając elementy jego sztandarowo powykrzywianych, nawet odrobinę pokracznych, pop/rockowych numerów w znacznie bardziej zachowawczy klimat — adekwatny do szarej współczesności; bowie nadal prowokuje, ale głównie do myślenia i wciąż robi to w inteligentny i wysmakowany sposób; może i ma na karku 66 lat, ale na nowej płycie brzmi równie żywo i witalnie co w najlepszych latach swojej kariery; nowy album na sobie właściwy sposób umiejętnie chwyta zresztą echa przeszłości, niejako podsumowując dorobek twórczy bowiego; to niezbity dowód na to, że david nie tylko wciąż czuje rock & rolla, ale pozostaje artystą przez wielkie A
16. Forest Swords Engravings
najlepsza okładka roku zaskakująco skrywa równie wartościowy album; matt barnes dał sobie sporo czasu i na swoim długogrającym debiucie dopiął wszystko do ostatniej nuty; to projekt tyle elektroniczny, co organiczny — równie klaustrofobiczny, ile wyzwalający. Wewnątrz zapętlonych dubowych bitów zdają się żyć i oddychać duchy lasu, które nadają albumowi naturalne tempo i niepowtarzalną strukturę; engravings nie jest ostentacyjny w swoich eksploracjach, ale absolutnie nie brakuje mu też wyrazistości
15. Fuck Buttons Slow Focus
może to kwestia powietrza, może zmiany moich potrzeb i oczekiwań, a może roztropnej ewolucji brzmienia grupy i pomysłu na siebie; podejrzewam, że najprawdopodobniej wszystkie te czynniki zadecydowały o tym, że w tym roku na chwilę wstrzymałem oddech mierząc się z najmłodszym dzieckiem brystolskiego duetu; muzyka jest maksymalistycznie hałaśliwa i bezkompromisowo przestrzenna; grupa, choć wciąż nie stroni od elektroniki, nauczyła się lepiej wpisywać ją w szerszą koncepcję artystyczną i precyzyjniej formułować swoją muzyczną myśl; slow focus ukrywa się gdzieś między niewymuszonym eksperymentatorstwem a nieoczywistą przebojowością — najprawdopodobniej gdzieś w przestrzeni kosmicznej
14. Steve Earle & The Dukes (& Duchesses) The Low Highway
steve earle nie nagrywa słabych płyt; od połowy lat 80. regularnie i konsekwentnie wydaje kolejne znakomite krążki; nie inaczej, a można zaryzykować, że nawet lepiej niż poprzednio, jest tym razem — earle nową płytę nagrał ze swoim rockowym tour bandem, trochę w stylu bruce’a springsteena, ale bardziej organicznie i twórczo; niespełna 60-letni piosenkarz przypomina nowym krążkiem, że nadal jest młodym zbuntowanym duchem i zamyka to w zestawie solidnych, country rockowych piosenek
13. Ashley Monroe Like a Rose
ashley monroe nagrała najlepszą damską płytę country tego roku — tu nikt nie powinien mieć jakichkolwiek wątpliwości; wróciła do przepięknej muzycznej tradycji gatunku, by śpiewać błyskotliwe piosenki o współczesności, a trzeba dodać, że monroe potrafi jak mało kto obrócić banały w nieoczywistości, zamknąć je w nieprzyzwoicie dobrych numerach i jeszcze zaśpiewać to wszystko kunsztownie i przekonująco
12. Tomasz Stańko & New York Quartet Wisława
wisława jest w równych proporcjach mieszanką europejskiej, ecm-owskiej szkoły jazzowej, będącej od dawna podstawą twórczości polskiego jazzmana i nowojorskiego rytmicznego szaleństwa, które zapewniają młodsi współpracownicy stańki z new york quartet; gdzieś pomiędzy błyskotliwymi odniesieniami do milesa davisa a szykowną elegancją zachodu pobrzmiewają jednak echa naszej warszawy — czy to w tytułach wierszy poetki — teraz okalających niektóre z kompozycji stańki, czy może pośród meander nostalgii i nagłych improwizacyjnych zrywów, towarzyszących nam od początku do końca tej sugestywnej muzycznej podróży; trudno oceniać próby przetransponowania zawiłej i wieloznacznej twórczości szymborskiej na język jazzu w kategoriach stricte poetyckich; to raczej pewna synkretyczna zależność, odbywająca się na poziomie uczuć, myśli, koncepcji; tak jak poezja Wisławy, płyta jej dedykowana jest stonowana, kameralna, elegancka, a jednocześnie emocjonalna, przemyślana i wyrazista
11. Étienne Daho Les chansons de l’innocence retrouvée
étienne daho, od ponad 30 lat łączący w swojej muzyce elementy klasycznego francuskiego chanson z wpływami muzyki nowofalowej, wraca z być może najsilniejszym krążkiem w swoim dorobku od czasu znakomitego paris ailleurs z 1991 roku; nie słychać po nim upływu czasu — jego głos brzmi równie ekspresyjnie i witalnie, co przed dwudziestoma laty, a on sam bez trudu żongluje stylami, mieszając disco i orkiestrowe aranżacje; zachowuje przy tym nienaganną elegancję i, co nawet ważniejsze, znakomite wyczucie melodii
10. Bill Callahan Dream River
bill callahan od lat tworzy i kształtuje swój unikalny muzyczny styl, który z powodzeniem można usytuować na peryferiach amerykańskiego country i niezależnego folku, ale mimo tego, że absolutnie nikt nie brzmi tak jak on, nie spoczywa na laurach i na każdej kolejnej płycie ewoluuje artystycznie; dream tiver jest z jednej strony mroczne i ascetyczne, oparte na pewnej płaszczyźnie na trip hopowym fundamencie, a z drugiej harmonijnie inkorporuje elementy porzuconego gdzieś w biegu historii progresywnego folku; nieśpieszny, przemyślany album
9. Pet Shop Boys Electric
electric to dynamiczny krążek spajający tradycję muzyki elektronicznej w duchu klasycznych nagrań kraftwerk czy new order z nowoczesnymi formami; oo raz kolejny pet shop boys traktują kicz jako cenną wartość artystyczną i w tej specyficznej konwencji potrafią wyczarować z niego prawdziwy pop art; bo komu innemu jak nie brytyjskiemu duetowi wpisanie swojego muzycznego dziedzictwa we współczesne brzmienie przyszłoby równie naturalnie?
8. Esa-Pekka Salonen & Los Angeles Philharmonic Lutosławski: The Symphonies
setna rocznica urodzin lutosławskiego okazała się znakomitą okazją, by zagłębić się ponownie w jego katalogu; fiński dyrygent esa-pekka salonen, od wczesnych lat 90. entuzjasta muzyki polskiego twórcy, na tę okoliczność wraz z filharmonikami z los angeles zarejestrował premierowo pierwszą symfonię lutosławskiego, dzięki czemu po raz pierwszy udało się zamknąć wszystkie cztery symfonie kompozytora na jednym wydawnictwie; symfonie lutosławskiego to nie tylko jego sygnaturowe utwory — można go wszak bez wątpienia określić jako najwybitniejszego polskiego symfonika xx wieku, a może w ogóle — ale także reprezentatywny przekrój pięćdziesięciu lat twórczości mistrza (pierwsza miała swoją premierę w 1946 roku, ostatnia w 1993)
7. Matana Roberts Coin Coin Chapter Two: Mississippi Moonchile
tradycja przełamana awangardą. W drugiej części jazzowej sagi, matana roberts muzycznie i tematycznie sięga ponad pół wieku wstecz do opasłej szuflady pełnej wspomnień swojej babci; wzloty i upadki, święta i dni powszednie na tle walki o równość rasową i polityczno-społecznych zawiłości ilustruje niesamowicie uduchowiona muzyczna kreacja; to swoisty seans spirytystyczny — osadzony głęboko w tradycji rytuał o znaczeniu niemal religijnym, uroczyście odprawiany przez matanę i jej znamienitą nowojorską świtę; to niezwykle pełne i działające na wyobraźnię doświadczenie wypełniają serie na wpół improwizowanych tematów, mieszające się z recytacją fragmentów rodzinnej historii i hipnotycznymi partiami tenora — wszystko zgodnie ze ściśle ustalonym obrządkiem
6. Perfume LEVEL3
「level3」 jak zwykle w całości wyprodukował, napisał i skomponował yasutaka nakata, ale nowy album, choć naturalnie nosi wyraźne znamiona charakterystycznego stylu producenta, jest na pewnej płaszczyźnie zupełnie inny niż poprzednie wydawnictwa tria — przede wszystkim nie jest to album stricte j-popowy; nakata odważnie wplata w struktury popowych piosenek wyraźnie edm-owe i house’owe elementy rozdzierające doskonale znane fanom single „spending all my time” czy „spring of life”, stawiając bardziej niż dotychczas na doświadczenie wynikające z obcowania z całym krążkiem — 「level3」 to kolejne fascynujące oblicze przeuroczych dziewcząt z perfume i ich utalentowanego producenta
5. Michael Pisaro / Oswald Egger / Julia Holter The Middle of Life (Die ganze Zeit)
już w styczniu amerykański awangardzista (ale to tak naprawdę niezbyt fortunne słowo) michael pisaro zaprezentował światu swoje dwie nowe kompozycje — oba nakładem gravity wave; jedna z nich the middle of life (die ganze zeit) była rzeczą dość wyjątkową, nawet jak na szeroki katalog kompozytora; w jej nagraniu wzięli udział niemiecki pisarz oswald egger i doskonale znana w świecie indie piosenkarka julia holter; przeniesienie tekstu eggera w przestrzeń kompozycji szeroko wykorzystującej odgłosy natury dało wrażenie pełnego, wielopoziomowego doznania; pisaro jak zwykle skrupulatnie i wytrwale zamienił tu obcą materię w koncepcyjnie uformowany muzyczny pejzaż
4. My Bloody Valentine m b v
po 22 latach oczekiwania, legenda shoegaze’u my bloody valentine nareszcie wydała swój trzeci studyjny album. Dziewięć nowych kompozycji rozpoczyna się dokładnie tam, gdzie grupa skończyła w 1991 roku; album jednak stopniowo ewoluuje w kierunku, jaki niewielu sobie wyobrażało, przekształcając do tej pory senne brzmienie w elektroniczne, upbeatowe szaleństwo; to zupełnie nowy wymiar muzyki my bloody valentine i definitywne tchnienie życia przywracające statycznej scenie dawną dynamikę
3. Albin de La Simone Un homme
un homme niekoniecznie przystaje do rzeczywistości 2013 roku — albin de la simone napisał 10 tak nieprawdopodobnie ładnych popowych piosenek, że wydaje się, że spłynęła na nie esencja całego tradycyjnego francuskiego popu; kameralne aranżacje, subtelne inspiracje miejską teraźniejszością — baśniowym słońcem, które kiedyś świeciło jakby jaśniej i mitycznym deszczem, który lata temu wydawał się jakiś bardziej mokry; po tym jak benjamin biolay dramatycznie zleciał z pantałyku łamiąc sobie przy tym zmysły, de la simone wydaje się adekwatnym, mniej progresywnym, ale równie ujmującym zastępstwem
2. Deafheaven Sunbather
my bloody valentine zrzucili kamień, ale lawina spadła dopiero wraz z tym krążkiem; deafheaven eksplorują gitarowe ekstrema łącząc dwie głośne stylistyki — black metal i shoegaze, a jednocześnie jest w tej hałaśliwej, mocnej mieszance, pewna niekłamana subtelność; sunbather jest ekstatyczny i wzniosły, ale nie popada przy tym w banał; przez całą godzinę trwania, gdzieś pomiędzy wierszami mieni się muzyczną doskonałością — to złożone i prawdziwie piękne muzyczne doznanie
1. ホンタテドリ ホンタテドリ
taku unami, moe kamura i tetuzi akiyama, na co dzień związani z japońską sceną onkyo-kei, grają ze sobą już od kilku dobrych lat i wreszcie postanowili zwieńczyć tę współpracę krążkiem; cały projekt nazwali hontatedori (czy jak kto woli ホンタテドリ, co w tłumaczeniu na polski znaczy tyle, co podpórki do książek, ale to nieważne) — ważna jest muzyka, która wynosi onkyo na zupełnie nowy poziom, a w zasadzie trochę mu daje, a trochę zabiera; ciche, eksperymentalne, zazwyczaj improwizowane kompozycje tracą tu swoją ulotną strukturę jedynie połowicznie, w drugiej części zamieniając się w regularne piosenki; śpiewa, a w zasadzie szepcze, oczywiście kamura, która odpowiedzialna jest też za teksty; płyta jest przemyślana i pieczołowicie zamknięta w sensownej formie, w żadnym razie nie jest dziełem przypadku, co czasem bywa przy onkyo problematyczne; przede wszystkim jednak brzmi niesamowicie bajkowo, eksponując zadziwiające pokłady niedzisiejszej wrażliwości
